12 ตุลาคม 2561

พระตำหนักสวนรื่นฤดี ภายใน กอ.รมน.

ผมมาทำงานในกองอำนวยการรักษาความมั่งคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.)  เมื่อ 2 ต.ค.2561 กอ.รมน. ตั้งอยู่ภายในบริเวณสวนรื่นฤดี และยังมีพระตำหนักเพชรรัตน์  ตั้งตะหง่านอยู่ให้เห็นด้วย ผมถามคนที่ทำงานอยู่ก่อนเกี่ยวกับเรื่องความเป็นมาของคำว่า "สวนรื่นฤดี" และ "พระตำหนักเพชรรัตน์" ก็ได้รับคำตอบแบบกว้างๆ จึงตัดสินใจลองสืบค้นข้อมูลดู หลังจากทราบเรื่องราวความเป็นมาแล้ว ผมรู้สึกภูมิใจว่าผมได้มีโอกาสทำงานในสถานที่ทรงคุณค่าทางประวัติศาสตร์ของพระราชวงศ์ไทยเลยทีเดียว          

ภาพถ่ายพระตำหนักสวนรื่นฤดี  เมื่อปี พ.ศ.2477
พระราชธิดา องค์เดียวของรัชกาลที่ 6
พระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี เป็นพระวรราชเทวีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 มีพระนามเดิมว่า เครือแก้ว อภัยวงศ์ เป็นบุตรีของพระยาอภัยภูเบศร (เลื่อม อภัยวงศ์) กับคุณเล็ก บุนนาค พระองค์ได้ประสูติการพระราชธิดาเพียงพระองค์เดียวในรัชกาลที่ 6 เมื่อวันที่ 24 พ.ย.2468  คือ สมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี แต่หลังจากประสูติพระเจ้าลูกเธอได้เพียงหนึ่งวัน รัชกาลที่ 6 พระราชสวามีก็เสด็จสวรรคตลงในวันต่อมาคือ วันที่ 25 พ.ย.2468    

ย้ายที่ประทับหลายแห่ง
หลังจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 ขึ้นครองราชย์ มีเหตุการณ์ผันผวนทางการเมืองหลายครั้ง เช่น การเปลี่ยนแปลงการปกครอง และกบฏบวรเดช ทำให้พระนางเจ้าสุวัทนาฯ และสมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอฯ ต้องทรงย้ายที่ประทับอยู่ตลอดเวลา เช่น ตำหนักพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสุพรรณภาควดี ในพระบรมมหาราชวัง, พระตำหนักสวนหงส์ พระราชวังดุสิต, ตำหนักเขาน้อย จังหวัดสงขลา, พระตำหนักสมเด็จพระปิตุจฉาเจ้าสุขุมาลมารศรี พระอัครราชเทวีในสวนสุนันทา และพระตำหนักเขียว วังสระปทุม

พระตำหนักสวนรื่นฤดี
ต่อมาในปี พ.ศ.2475 พระนางเจ้าสุวัทนาฯ จึงได้ทรงโปรดให้สร้างตำหนักใหม่ขึ้นเป็นส่วนพระองค์ บนที่ดิน 15 ไร่ 3 งาน 60 ตารางวา บริเวณหัวมุมถนนราชสีมาตัดกับถนนสุโขทัย ซึ่งเป็นที่ดินพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่คราวอภิเษกสมรส  ตำหนักแห่งนี้ มีมีนายหมิว อภัยวงศ์ เป็นสถาปนิก และพลโท พระยาศัลวิธานนิเทศ (แอบ รักตะประจิต) เป็นวิศวกร พระตำหนักสร้างแล้วเสร็จในปี พ.ศ.2477  พระองค์ฯ ทรงพระราชทานนามว่า "พระตำหนักสวนรื่นฤดี"  

พระนางเจ้าสุวัทนาฯ กับพระราชธิดาที่พระตำหนักสวนรื่นฤดี ในสมันรัชกาลที่ 7

องค์ตำหนักเป็นตึกสองชั้นครึ่ง สร้างด้วยสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ผสมอเมริกัน สง่างามด้วยรูปทรงเรียบทันสมัย หลังคาเป็นทรงปั้นหยาลาดชัน มีอัฒจันทร์กว้างขึ้นสู่มุขด้านหน้า เหนือขึ้นไปเป็นระเบียงทึบมีคิ้วคอนกรีตต่อเนื่องกับคิ้วที่ผนังรอบอาคาร มีพระแกลกว้างโดยรอบและมีช่องแสงรูปวงกลม คิ้ว คาน และพระแกลสีอ่อนตัดกับตำหนักสีเข้ม

พระตำหนักสวนรื่นฤดีแห่งนี้ เป็นที่สมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอฯ ได้ทรงพระอักษรตามหลักสูตรของกระทรวงศึกษาธิการ โดยพระอาจารย์พิเศษจากโรงเรียนราชินีต่อมาได้เสด็จไปทรงพระอักษร ณ โรงเรียนราชินี จนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ 3 แล้วทรงลาออกมาทรงพระอักษรกับมิสซิสเดวีส์ อดีตครูโรงเรียนวัฒนาวิทยาลัย และนางสาวศรีนาถ สุทธะสินธุ (ศาสตราจารย์เกียรติคุณ ท่านผู้หญิงศรีนาถ สุริยะ) ตลอดทั้งยังทรงเรียนเปียโนกับมิสเซดี้อีกด้วย  

สวนรื่นฤดี เป็นตำหนักที่ร่มรื่นสวยงาม ประกอบด้วยสวนผลไม้ นานาชนิด เช่น มะม่วง ชมพู่ ขนุน มะปราง ฯลฯ  และมีสระสรงน้ำ(สระว่ายน้ำ) สำหรับเสด็จลงสรงน้ำเป็นประจำด้วย

เมื่อ สมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอฯ มีพระชนมายุ 12 พรรษา พระนางเจ้าสุวัทนาฯ ทรงสังเกตได้ว่าพระอนามัยของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอฯ มีลักษณะพิเศษ เช่น ทรงมีความสามารถด้านการคำนวณ การจดจำทิศทาง และความสนใจจดจ่อต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวที่ผิดแผกจากเด็กสามัญทั่วไป จึงทรงพาสมเด็จพระเจ้าภาติกาเธอฯ ไปทรงศึกษาต่อและประทับรักษาพระองค์ยังประเทศอังกฤษ

ขายให้กองทัพบก
เมื่อเกิดเหตุการณ์สงครามโลกครั้งที่ 2 (พ.ศ.2482-2488) ขณะที่ทรงประทับยังสหราชอาณาจักร ได้เสด็จลี้ภัยไปที่แคว้นเวลล์ เมื่อเสด็จกลับมาเมืองไบรตันแล้ว ทรงซื้อพระตำหนักใหม่ ซึ่งความอัตคัตขัดสนก็บังเกิดขึ้น เพราะต้องชุบเลี้ยงบรรดาข้าหลวง และเลี้ยงต้อนรับคนไทยที่ไปเฝ้ายังตำหนัก ในปี  พ.ศ.2498 จึงทรงขายพระตำหนักสวนรื่นฤดีแก่กองทัพบกในราคา 9,000,000 บาทเพื่อทรงนำเงินไปใช้สอยระหว่างสงคราม และพระราชทานเงินบางส่วนสมทบทุนสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว 

สภาพพระตำหนักสวนรื่นฤดี ในปัจจุบัน ซึ่งเปลี่ยนชื่อเป็นพระตำหนักเพชรรัตน์
ปัจจุบันพระตำหนักสวนรื่นฤดี เปลี่ยนชื่อเป็น "พระตำหนักเพชรรัตน์" (ไม่มีหลักฐานว่าเปลี่ยนชื่อเมื่อใด) กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนและกำหนดเขตที่ดินโบราณสถาน เมื่อวันที่ 10 ก.ย.2540 ขนาดพื้นที่ 3 ไร่ 1 งาน 58 ตารางวา พื้นที่ที่เหลือใช้เป็นที่ทำงานของกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายในราชอาณาจักร (กอ.รมน.)  สังกัดสำนักนายกรัฐมนตรี 


เขตที่ดินโบราณสถานพระตำหนักเพชรรัตน์ ประกาศเมื่อ 10 ก.ย.2540

*************************************

ที่มาข้อมูล
https://th.wikipedia.org/wiki/พระนางเจ้าสุวัทนา_พระวรราชเทวี
https://th.wikipedia.org/wiki/พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว
https://th.wikipedia.org/wiki/สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ_เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา_สิริโสภาพัณณวดี
https://th.wikipedia.org/wiki/พระตำหนักสวนรื่นฤดี
https://th.wikipedia.org/wiki/พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

ไม่มีความคิดเห็น: